เหรียญรางวัลโนเบล © Nobel Prize Outreach. ภาพ: Clément Morin
ผู้ที่ได้รับรางวัลโนเบลสาขาเคมีประจำปี 2024 ได้แก่
Professor David Baker
University of Washington, Seattle, WA, USA
Howard Hughes Medical Institute, USA
สำหรับการออกแบบโปรตีนเชิงคอมพิวเตอร์
ร่วมกับ
Demis Hassabis
Google DeepMind, London, UK
และ
John M. Jumper
Google DeepMind, London, UK
สำหรับการทำนายโครงสร้างโปรตีน
คณะกรรมการรางวัลโนเบลสาขาเคมีประกาศรายชื่อผู้ได้รับรางวัลในปีนี้ ภาพ: Getty Images
รางวัลโนเบลสาขาเคมีประจำปี 2024 เป็นรางวัลเกี่ยวกับโปรตีน ศาสตราจารย์ David Baker ประสบความสำเร็จในการสร้างโปรตีนชนิดใหม่ที่แทบจะเป็นไปไม่ได้ Demis Hassabis และ John Jumper ได้พัฒนาโมเดล AI เพื่อการทำนายโครงสร้างที่ซับซ้อนของโปรตีน
โปรตีนควบคุมและขับเคลื่อนปฏิกิริยาเคมีทั้งหมดในร่างกาย ทั้งยังทำหน้าที่เป็นฮอร์โมน แอนติบอดี และส่วนประกอบของเนื้อเยื่อต่างๆ ทำให้สิ่งมีชีวิตมีความหลากหลาย การค้นพบอย่างหนึ่งที่ได้รับการยอมรับและทำให้ได้รับรางวัลโนเบลในปีนี้คือการสร้างโปรตีนชนิดใหม่ และการทำนายโครงสร้างของโปรตีนจากลำดับกรดอะมิโน โดยทั่วไปโปรตีนประกอบด้วยกรดอะมิโน 20 ชนิด ซึ่งเป็นองค์ประกอบพื้นฐานของสิ่งมีชีวิต ในปี 2003 ศาสตราจารย์ David Baker ประสบความสำเร็จในการใช้องค์ประกอบเหล่านี้ในการออกแบบโปรตีนชนิดใหม่หลายชนิด ซึ่งรวมถึงโปรตีนที่สามารถใช้เป็นยา วัคซีน นาโนวัสดุ และเซ็นเซอร์ขนาดเล็ก
การค้นพบที่สองเกี่ยวกับการทำนายโครงสร้างของโปรตีน ในโปรตีน กรดอะมิโนจะเชื่อมกันเป็นริ้วยาวพับ เพื่อสร้างโครงสร้างสามมิติ ซึ่งมีความสำคัญต่อการทำงานของโปรตีน ตั้งแต่ทศวรรษ 1970 เป็นต้นมา นักวิจัยพยายามทำนายโครงสร้างของโปรตีนจากลำดับกรดอะมิโน แต่เป็นเรื่องยาก อย่างไรก็ตาม ในปี 2020 Demis Hassabis และ John Jumper ได้สร้างโมเดล AI ที่เรียกว่า AlphaFold2 ที่สามารถทำนายโครงสร้างของโปรตีน 200 ล้านชนิดได้เกือบทั้งหมด นับตั้งแต่มีการค้นพบครั้งสำคัญนี้ AlphaFold2 ถูกใช้จากผู้คนมากกว่าสองล้านคนจาก 190 ประเทศ ทำให้นักวิจัยสามารถทำความเข้าใจการดื้อยาได้ดีขึ้น และสร้างภาพของเอนไซม์ที่สามารถย่อยสลายพลาสติกได้
ชีวิตไม่สามารถดำรงอยู่ได้หากไม่มีโปรตีน การที่เราสามารถทำนายโครงสร้างของโปรตีนและออกแบบโปรตีนได้นั้นถือเป็นประโยชน์สูงสุดต่อมนุษยชาติ
-------------------
แหล่งข้อมูลอ้างอิง
The Nobel Prize in Chemistry 2024, https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/2024/summary/
Comments